Στον πατροπαράδοτο ιδιόκτητο αμπελώνα της οικογένειας Ρούβαλη, στην τοποθεσία Φραγκοσυκιά, καλλιεργούνταν για πολλές γενιές η μαύρη κορινθιακή σταφίδα. Όταν ο αμπελώνας πέρασε στα χέρια του Άγγελου Ρούβαλη, τη θέση της παραδοσιακής καλλιέργειας πήρε ο πειραματισμός με νέες, οινοποιήσιμες ποικιλίες, που γρήγορα υιοθετήθηκαν από τους αμπελουργούς της περιοχής.

Σήμερα, στη Φραγκοσυκιά καλλιεργούνται οι ποικιλίες Κυδωνίτσα, Μαλβαζία και Μαυροδάφνη, και διερευνώνται διαφορετικοί τρόποι οινοποίησής τους, με παλιές πρακτικές να υιοθετούνται σε διάφορα στάδια της παραγωγής και των δοκιμών, όπως το «χαράκι» που βοηθάει στην καρπόδεση, ή η παραμονή των σταφυλιών σε «τζιβιέρες», για να λιαστούν με τον παραδοσιακό τρόπο της μαύρης κορινθιακής σταφίδας.

Στην καρδιά της αμπελουργικής ζώνης και σε υψόμετρο 950–1050 μ., η ορεινή Αιγιάλεια υποδέχεται τους αμπελώνες των Καλαβρύτων, πάνω από το φαράγγι του Βουραϊκού ποταμού.

Στο «σύρραχο» των Αγίων Θεοδώρων, εκεί που τέμνονται δύο ορεινές ράχες και η κλίση του εδάφους ξεπερνά σε κάποια σημεία το 50%, η Θεοδώρα Ρούβαλη και ο Αntonio Ruiz Pañego έχουν δημιουργήσει έναν πρότυπο βιολογικό αμπελώνα εφαρμόζοντας πρωτοποριακές αμπελουργικές τεχνικές. Στο ορεινό κοίλον που διαμορφώνουν οι πλαγιές, τα αμπέλια φυτεύονται αμφιθεατρικά, πάνω σε πεζούλες που θυμίζουν τις ξερολιθιές των νησιών. Εδώ, ο Ροδίτης, η Ρομπόλα, το Riesling και η Τσιγκέλω (Μαυροδάφνη) καλλιεργούνται σε πυκνές φυτεύσεις (550–800 φυτά/στρ.), προορισμένες για ποιοτικά σταφύλια μικρών αποδόσεων, με σκοπό την παραγωγή premium κρασιών.

Εδώ και τρεις γενιές, οι συνεργάτες αμπελουργοί μας είναι έτοιμοι να καλλιεργήσουν παλιές και νέες ποικιλίες αμπελιού, ελληνικές και διεθνείς, νιώθοντας πάντα υπερήφανοι για τον ορεινό Ροδίτη της Αιγιάλειας. Διαρκώς ανοιχτοί σε νέες πρακτικές, ανήσυχοι και δεξιοτέχνες, ανταποκρίνονται με μόχθο και φροντίδα στις προκλήσεις της ορεινής «ηρωικής αμπελουργίας», που θέτει αυτό το χαρισματικό terroir.

Μια αμοιβαία σχέση εμπιστοσύνης μάς ενώνει με τους πρωτοπόρους αμπελουργούς της Αιγιάλειας. Μαζί πορευόμαστε με στόχο οι εξαιρετικοί οίνοι ΠΟΠ/ΠΓΕ της Αιγιάλειας να κερδίσουν την αναγνώριση που τους αξίζει.

«Αν υπήρχε τεστ ευφυΐας για τις ποικιλίες, τότε ο Ροδίτης σίγουρα θα συγκέντρωνε τον υψηλότερο δείκτη»

Όλγα Πάλλη, «Ροδίτης, μια οινική αλεπού»

Με ρίζες βαθιά μέσα στον χρόνο, το όνομα του Ροδίτη καταγράφεται ήδη στον Πλίνιο (1ος αι. μ.Χ.), ενώ φαίνεται να έχει κατακτήσει μεγάλη φήμη στη διάρκεια της ενετικής περιόδου. Ποικιλία-έμβλημα της Αιγιάλειας με διεθνή αναγνώριση πια, ο ερυθρωπός Ροδίτης, παρά τη ρόδινη φλούδα του, δίνει ένα εξαιρετικό λευκό κρασί.

«μα κειός που όλα τα φουμίζει [ομορφαίνει] είναι ο κόκκινος Ρογδίτης»

Στιχούργημα από τη Ζάκυνθο, περ. 1600

Αν στην πεδιάδα ο Ροδίτης δίνει μεγάλες ποσότητες, στις ορεινές πλαγιές προσφέρει υψηλή ποιότητα τόσο στα φρέσκα κρασιά, όσο και στα κρασιά παλαίωσης, αλλά και στα αφρώδη. Ανθεκτικός στις ασθένειες και στην ξηρασία, ο όψιμος Ροδίτης βρίσκει ιδανική φιλοξενία στο υψόμετρο και στα ελαφράς σύστασης εδάφη της Αιγιάλειας, κατακτώντας εδώ την πιο ποιοτική εκδοχή του.

Ικανός να ανταποκριθεί άμεσα σε διαφορετικές κλιματικές συνθήκες, δεκτικός σε διαφορετικές πρακτικές καλλιέργειας, ο Ροδίτης είναι ένα «σφουγγάρι του terroir» (terroir sponge), όπως χαρακτηρίζονται οι ποικιλίες που αξιοποιούν στο έπακρο το έδαφος που τους φιλοξενεί αναπτύσσοντας διαφορετικές ιδιοσυγκρασίες. Οι Ροδίτες από τους αμπελώνες μας στα οροπέδια, όπως το Πυργάκι και η Τράπεζα, δίνουν ισχυρή δομή στο στόμα και καλή οξύτητα· αυτοί στις πλαγιές, όπως η Ζήρια, κρασιά πλήρη με πιο έντονα αρώματα πεπονιού, πράσινου μήλου, μπανάνας και εσπεριδοειδών και σημαντική ορυκτότητα· στους απομακρυσμένους ορεινούς Πετσάκους, τέλος, ο Ροδίτης δίνει κρασιά πιο κομψά και πλήρη.

Ο Ροδίτης έχει ειδικό ενδιαφέρον για εμάς, και στους αμπελώνες μας καλλιεργούμε πολλούς και διαφορετικούς κλώνους του. Σε συνεργασία με τον ειδήμονα γεωπόνο κ. Κώστα Μπακασιέτα, εξερευνούμε διαρκώς την εντυπωσιακή πολυμορφία του, προσπαθώντας να αναδείξουμε την πιο ποιοτική εκδοχή αυτής της σπουδαίας ελληνικής ποικιλίας.

Η Τσιγκέλω, η πιο αυθεντική και ποιοτική παραλλαγή της Μαυροδάφνης, πήρε το όνομά της από το χαρακτηριστικό μικρό τσαμπί, που κρέμεται σαν τσιγκέλι από τον μίσχο του κύριου καρπού. Μία από τις σπουδαιότερες ελληνικές ποικιλίες, η Μαυροδάφνη ήταν περίφημη ήδη από τα τέλη του 19ου αι. τόσο για τα ξηρά, όσο και για τα γλυκά, τύπου port, κρασιά της, τα οποία και τελικά ταυτίστηκαν μαζί της στα μεταπολεμικά χρόνια. Την τελευταία δεκαετία, έχει αρχίσει να αξιοποιείται από τους Έλληνες οινοποιούς για την παραγωγή θαυμάσιων, αναπάντεχα ξηρών κρασιών με ισχυρή προσωπικότητα: μεστή γεύση, μέτρια οξύτητα, μέτριες τανίνες και βοτανικά αρώματα.

Μακριά από βαριά και γόνιμα εδάφη, που οδηγούν σε αυξημένες αποδόσεις και υποβάθμιση της ποιότητας, η Τσιγκέλω σε εμάς καλλιεργείται σε μεγάλα υψόμετρα, πάνω από 550 μ.

«Η σταχτοπούτα των ελληνικών κρασοστάφυλων»

Σταυρούλα Κουράκου-Δραγώνα

Ποικιλία αυτόχθονη στα παράλια πεδινά της Αιτωλοακαρνανίας, η Μαλαγουζιά οδηγήθηκε στην αφάνεια τα μεταπολεμικά χρόνια, για να ξαναέρθει πάλι στην αμπελουργική επικαιρότητα τη δεκαετία του 1970, χάρη στις συντονισμένες προσπάθειες πανεπιστημιακών καθηγητών και κορυφαίων Ελλήνων καλλιεργητών και οινολόγων. Σήμερα έχει αναδειχθεί σε μια ποικιλία παγκόσμιου ενδιαφέροντος, η οποία δίνει αρωματικά ξηρά λευκά κρασιά.

Φεύγοντας από τις πεδιάδες της Αιτωλοακαρνανίας, η Μαλαγουζιά συνέχισε τη διαδρομή της στην ορεινή Ναυπακτία και από εκεί στην Αιγιάλεια. Σε εμάς, η Μαλαγουζιά είναι φυτεμένη ανάμεσα στα έλατα, σε υψόμετρο 1000 μ., στους πρόποδες του Παναχαϊκού όρους. Η μετανάστευση από τις πεδιάδες στα ορεινά έδωσε στη Μαλαγουζιά την ευκαιρία να βρει πιο πρόσφορες συνθήκες ανάπτυξης: ξηρά κλίματα, επικλινή ευάερα εδάφη, φτωχά σε θρεπτικά συστατικά – ένα αμπελουργικό περιβάλλον ιδανικό για την καλλιέργειά της, που την οδηγεί να κατακτήσει ισχυρά βοτανικά αρώματα, καλό σώμα, οξύτητα και πληρότητα στο στόμα, αναπτύσσοντας μια ιδιοσυγκρασία που τη διακρίνει από άλλες Μαλαγουζιές.

Η Κυδωνίτσα, είναι η νότια ‘γειτόνισσά’ μας, μια όψιμη λευκή ποικιλία, με καταγωγή από την περιοχή της Λακωνίας στη Νότια Πελοπόννησο. Η ποικιλία παίρνει το όνομά της από το χαρακτηριστικό άρωμα κυδωνιού που κυριαρχεί στα κρασιά που προσφέρει. Τα γλυκά κρασιά της ποικιλίας ξαφνιάζουν ευχάριστα το στόμα με τις τανίνες και τη δροσερή οξύτητά τους, ενώ τα ξηρά ξεχωρίζουν για τη στρογγυλάδα και το νεύρο τους.

Ποικιλία δύσκολη στην καλλιέργειά της, η Κυδωνίτσα σε εμάς είναι φυτεμένη στον ιδιόκτητο αμπελώνα μας, στην τοποθεσία Φραγκοσυκιά, και συγκαλλιεργείται με το Ασύρτικο για να δυναμώσει την καρπόδεσή της. Κατά τον γενετιστή αμπέλου José Vouillamoz, συγγραφέα μαζί με τις Jancis Robinson και Julia Harding του βραβευμένου βιβλίου Wine Grapes (Penguin, Allen Lane, 2012), η μέχρι τώρα άσημη αυτή ποικιλία της Πελοποννήσου αξίζει να περάσει από τον αφανή κόσμο των τοπικών σταφυλιών στην παγκόσμια αναγνώριση. (https://www.thedrinksbusiness.com/2014/07/the-flagship-wine-grapes-of-the-future/7/)

Σπουδαία ποικιλία λευκών κρασιών της γειτονικής Κεφαλονιάς, η Ρομπόλα είναι μία ακόμη ελληνική ποικιλία με λαμπρό οινολογικό μέλλον. Το κομψό και φρουτώδες κρασί που προσφέρει, θυμίζει πολύ την ιδιοσυγκρασία των κρασιών της Αιγιάλειας. Είναι αυτή η συγγένεια που μας έδωσε πρόσφατα την ιδέα να τη φυτέψουμε στον ιδιόκτητο πρότυπο βιολογικό αμπελώνα στο Σύρραχο – Αγ. Θεόδωροι: σε υψόμετρο 1050 μ., η Ρομπόλα βρίσκει εδώ ένα αμπελουργικό περιβάλλον, που είμαστε βέβαιοι ότι θα της επιτρέψει να εξελιχθεί και να κατακτήσει μια ιδιαίτερη, ενδιαφέρουσα και πολύ γοητευτική προσωπικότητα.

Γέννημα της λάβας και των ανέμων της Σαντορίνης, η ιστορική και πιο φημισμένη ποικιλία του Ασύρτικου εμπνέει τα τελευταία χρόνια πρωτοπόρους αμπελουργούς στην Ελλάδα, αλλά και σε όλο τον κόσμο.

Ποικιλία με σπάνιες αρετές και μοναδικές δυνατότητες, το Ασύρτικο λειτουργεί ως ποικιλία «σφουγγάρι του terroir» που το φιλοξενεί, αναπτύσσοντας κάθε φορά διαφορετικά χαρακτηριστικά, προσφέροντας όμως πάντα κρασιά με προσωπικότητα. Σε εμάς, η καλλιέργεια του Ασύρτικου σε υψόμετρο 600–900 μ. επιτρέπει στο terroir της Αιγιάλειας να διαμορφώσει το δικό του ιδιαίτερο αποτύπωμα στην ποικιλία, προσφέροντας κρασιά με ορυκτό και εσπεριδοειδή χαρακτήρα.

Μεταναστεύοντας σε ορεινούς αμπελώνες και φτωχά και άγονα εδάφη, το Viognier, το Sauvignon Blanc, το Chardonnay, το Riesling, το Cabernet Sauvignon, το Cabernet Franc, το Syrah, το Petit Verdot και το Merlot καλλιεργούνται εδώ σε συνθήκες «ηρωικής αμπελουργίας», εξασφαλίζοντας εξαιρετικά ποιοτική καρποφορία και κρασιά με κυρίαρχα τα ιθαγενή χαρακτηριστικά του terroir της Αιγιάλειας: φρουτώδη αρώματα, δροσερές οξύτητες και ορυκτότητα.

Στο Οινοποιείο Ρούβαλη εφαρμόσαμε, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, «αμπελουργία ακριβείας» (με τη μέθοδο Oenoview), μια υψηλής τεχνολογίας αμπελουργία, που μας επιτρέπει να αντλήσουμε σημαντικές γνώσεις σχετικά με την ποικιλομορφία των αμπελώνων, την ομαδοποίηση αμπελώνων με τα ίδια ποιοτικά χαρακτηριστικά ή την ετερογένεια τμημάτων στον ίδιο αμπελώνα. Η ετερογένεια οφείλεται σε εδαφικές διαφοροποιήσεις σύστασης ή κλίσης ροής των υδάτων, φυτοπαθολογικούς παράγοντες και καλλιεργητικές πρακτικές. Βασιστήκαμε σε αυτές τις γνώσεις, ώστε να μπορέσουμε να προσαρμόσουμε τις πρακτικές μας (άρδευση, ξεφύλλισμα, ξεχωριστός τρυγητός) και να βελτιώσουμε την αμπελουργική διαδρομή.